پتری دیش (پلیت پلاستیکی) چیست و چه کاربردی در آزمایشگاه دارد؟

همان‌طور که می‌دانید برای توسعه علم و دانش در آزمایشگاه‌های میکروبیولوژی، فعالیت‌های علمی و آزمایشگاهی فراوانی انجام می‌شود که یکی از آن‌ها کشت و تکثیر موجودات زنده است. برای کشت و تکثیر سلول، باکتری، قارچ‌ها و … به ظروفی دایره ای شکل با عمق کم به نام پتری دیش نیاز است. به دلیل کاربرد بسیار بالای این ظرف‌ها در آزمایشگاه‌ها، شرکت‌های سازنده رقابت فراوانی بر سر تولید محصولی با کیفیت بالاتر را دارند. ظرف‌های پرکاربرد پتری دیش در سایزها و جنس‌های مختلفی به بازار عرضه می‌شوند و با توجه به کاربردشان از جنس، حجم، قطر و ارتفاع دهانه متفاوتی برخوردارند. برای آشنایی و دانستن این موضوع که پتری دیش چیست و کاربرد پلیت پلاستیکی چیست در این مقاله همراه ما باشید.

پتری دیش (Petri dish ) چیست؟

Petri Dishe، در واقع به‌نوعی از ظروف پرکاربرد آزمایشگاهی که به شکل بشقاب‌های دایره‌ای و کم‌عمق طراحی‌شده‌اند، گفته می‌شود. پتری دیش‌ها یا پلیت‌های آزمایشگاهی بر اساس نوع کاربردشان در دو نوع پلاستیکی (اغلب یک‌بارمصرف) و شیشه‌ای (باقابلیت اتوکلاو کردن) ساخته می‌شوند. این ظروف آزمایشگاهی شامل دو قسمت درب و بدنه هستند که عموما بدنه با عمق کمتر، محل قرارگیری محیط کشت سلولی است.

 

 

در مورد کاربرد پتری دیش می‌توان گفت، این ظروف به دلیل سطح بشقاب مانندی که دارند، محیط مناسبی برای انجام کشت‌های سلولی گسترده محسوب می‌شوند و دقیقا همین سطح گسترده پتری دیش‌ها عاملی برای آلودگی آزمایش هستند؛ از همین رو بهترین راه برای کاهش سطح آلودگی در محیط آزمایشگاه، استفاده از پتری دیش به همراه درب است. برای اینکه بدانید مزایا و ویژگی‌های پتری دیش چیست در ادامه با ما همراه باشید.

ویژگی‌ها و مزایای پتری دیش

همان‌طور که گفته شد پتری دیش‌ها انواع مختلفی دارند؛ به‌ عنوان‌ مثال پتری دیش شیشه‌ای از جنس شیشه بورسیلیکات و مقاوم به حرارت است که قابلیت اتوکلاو و استریل در دمای ۱۲۰ تا ۱۶۰ درجه سانتی‌گراد را نیز دارد. همچنین اغلب پتری دیش‌ها با درب شفاف و باریک پوشانده می‌شوند. این درب‌های معمولاً اتصالات محکمی نداشته و به‌راحتی از ظرف جدا می‌شوند، اما در مقابل ظروف پتری دیش پلاستیکی دارای دربی با اتصالات محکم‌تری هستند و مانع از خشک شدن محتویات درون پلیت‌ها می‌شوند.

سایر مزایای پلیت پلاستیکی چیست؟

پلیت‌های پلاستیکی جدید، روی درب و کفه پایه خود دارای شکاف‌هایی هستند که این شکاف‌ها از لغزیدن آن‌ها به روی‌ هم جلوگیری می‌کند. پتری دیش‌های کوچک‌تر دارای یک‌ پایه بیرون‌زده برای قرارگیری روی صفحه میکروسکوپ و بررسی‌های مستقیم ظرف هستند. ناگفته نماند که برخی از پتری دیش‌ها قابلیت کشت‌های متفاوت و به‌صورت هم‌زمان را دارند که به آن‌ها پتری دیش چند خانه می‌گویند.

 

 

علاوه‌بر پلیت یا همان پتری دیش، استوانه مدرج هم یکی دیگر از ظروف بسیار پرکاربرد در آزمایشگاه به شمار می‌رود. اگر علاقه‌مند هستید تا اطلاعات کاملی در مورد استوانه مدرج و انواع آن به دست آورید، می‌توانید مقاله «‌استوانه مدرج یا مزور آزمایشگاهی چیست؟» را در بلاگ سایت شیمیبیو مطالعه کنید.

انواع پلیت

برای اینکه بدانید انواع petri dish چیست در ادامه مقاله با ما همراه باشید. پتری دیش‌ها ظروفی بشقاب‌ مانند، گرد و لبه‌دار هستند که قطر آن‌ها به ۳۰ تا ۲۰۰ میلی‌متر می‌رسد. پتری دیش‌ها در اندازه‌های متفاوت مانند ۴، ۶، ۸، ۱۰، ۱۲، ۱۵ و ۲۰ سانتی‌متر در بازار وجود دارند. پلیت‌ها علاوه‌بر تقسیم‌بندی بر اساس سایز و جنس، بر اساس نوع کاربردشان هم تقسیم‌بندی می‌شوند.

پلیت شیشه‌ای چیست؟

از این ظروف برای محیط سازی و کشت محیطی استفاده می‌شود. کیفیت شیشه این محیط‌های کشت بسیار بالا بوده و معمولا از جنس بوروسیلیکات یا سودالایم بدون حباب و خط‌ و خش ساخته می‌شوند. علاوه‌بر این، پلیت‌های شیشه‌ای با قابلیت اتوکلاو و استریل طراحی و ساخته می‌شوند.

پلیت پلاستیکی چیست؟

این ظروف برخلاف نوع شیشه‌ای خود، قابلیت استفاده مجدد را نداشته و عموما یک‌بارمصرف هستند، اما از آن‌ها برای کشت سلولی و ذخیره انواع میکرو ارگانیسم‌ها استفاده می‌شود.

همان‌طور که گفتیم در تقسیم‌بندی می‌توان موارد ظاهری ظرف را هم در نظر گرفت؛ مثل همان پلیت‌های چند خانه که شامل چند قسمت مجزا برای کشت محیط‌های مختلف کاربرد دارند و یا پتری دیش با کفه شطرنجی که برای شمارش کلونی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربردها و موارد استفاده پتری دیش

 

 

برای دانستن اینکه پتری دیش چیست باید گفت که پلیت‌ها و یا همان پتری دیش‌ها یکی از اصلی‌ترین و پرکاربردترین ظروف و تجهیزات آزمایشگاهی هستند که از این ظروف در آزمایشگاه‌های پزشکی، زیست‌شناسی سلولی، میکروبیولوژی و گیاه‌پزشکی استفاده می‌شود. در این قسمت به مهم‌ترین کاربرد پتری دیش می‌پردازیم:

 

از پتری دیش‌ها در آزمایشگاه‌های بیولوژیکی برای کشت و تکثیر میکروارگانیسم‌هایی مانند باکتری‌، مخمر و قارچ‌ مورداستفاده می‌شود. پتری دیش‌ها به خاطر سطح باریک و پهنی که دارند بهترین ظرف برای کشت ارگانیسم‌های یک سطح جامد یا نیمه جامد هستند.

همچنین از این ظروف برای مشاهده میزان آلودگی روی سطوحی مانند ظروف آشپزخانه، پوشاک، تجهیزات تهیه غذا، پوست حیوان و انسان و … نیز استفاده می‌شود. اگر بخواهیم به‌طورکلی به کاربرد پتری دیش بپردازیم باید گفت از این ظروف در حشره‌شناسی، آزمایشگاه‌های شیمی، گیاه‌شناسی، کشاورزی و حتی ذخیره‌سازی نمونه‌های آزمایشگاهی نیز استفاده می‌شود.

سؤالات متداول

 

شرایط استریل و فروش پلیت‌های پلاستیکی چیست؟

پلیت‌های پلاستیکی یا همان پتری دیش‌ها معمولا با اشعه گاما استریل و به همان صورت استریل به فروش می‌رسند.

 

آیا در ظروف پتری دیش امکان تهویه فضای درونی سطح کشت هست؟

بله در بعضی از پتری دیش‌های شیشه‌ای و یا پلاستیکی سوراخ‌های کوچکی در اطراف و حاشیه ظرف وجود دارد که این منافذ هم جلوی تراکم آب و بخار آب در ظرف را گرفته و هم تهویه فضای درونی سطح کشت را امکان‌پذیر می‌کند.

 

مدل چند خانه پتری دیش چیست؟

در برخی از موارد پتری دیش به صورت چند خانه است، یعنی قابلیت کشت‌های مختلف را به‌ صورت هم‌زمان دارد که به این ظروف پلیت‌های چند خانه می‌گویند.

سخن پایانی

در این مقاله به‌طور مختصر گفتیم پتری دیش چیست و چه کاربردهایی دارد، اما برای سخن پایانی می‌توان گفت پلیت یا پتری دیش ظروف دایره‌ای شکل و کم‌عمقی هستند که در آزمایشگاه‌های میکروبیولوژی، شیمی و زیست‌شناسی برای کشت سلولی، ذخیره و نگهداری مواد کاربرد دارند. این ظروف در دو نوع شیشه‌ای و پلاستیکی تولید می‌شوند و با توجه به نوع کاربردشان می‌توان آن‌ها را به مدل‌های مختلفی نظیر مشبک، شیاردار و… تقسیم‌بندی کرد. اگر شما هم برای آزمایشگاه خود قصد خرید پتری دیش (پلیت پلاستیکی) را دارید، می‌توانید از طریق لینک درج شده برای خرید انواع پلیت‌های آزمایشگاهی اقدام کنید.