محیط کشت بلاد آگار چیست؟

پیش از اینکه بدانیم محیط کشت بلاد آگار چیست، باید تعریفی جامع و کامل از محیط کشت داشته باشیم، به‌طورکلی محیط کشت، شامل فضایی جامد، مایع و یا نیمه جامد است که تمام مواد لازم برای رشد و تکثیر میکروارگانیسم و باکتری‌ها را دارد. محیط‌های کشت در آزمایشگاه‌های بیولوژیکی جهت بررسی سلول‌ها، میکروب‌ها و باکتری‌های مختلف کاربرد دارند. این محیط‌ها با توجه به نوع کاربرد و میکروارگانیسم‌هایی که دارند شامل انواع مختلفی مانند: محیط‌های کشت آگار و یا آگار خون‌دار هستند. برای اینکه بدانید بلاد آگار چیست و چه کاربردهایی دارد، با ما در این مقاله همراه باشید.

محیط کشت بلاد آگار چیست؟

به‌طورکلی، محیط کشت بلاد آگار نوعی محیط کشت غیرانتخابی است که سرشار از مواد مغذی برای رشد و تکثیر باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها است و جزء رایج‌ترین محیط‌های کشت آزمایشگاه محسوب می شود. برای اینکه بدانیم محیط کشت بلاد آگار چیست باید گفت در این نوع محیط‌ها، کشت میکروارگانیسم‌ها سخت و کند و در مقابل بسیاری از باکتری‌های بیماری‌زا به‌خوبی کشت می‌شوند. بلاد آگار محیط مناسبی برای کشت باکتری‌هایی مانند هموفیلوس آنفولانزا، گونه‌های نایسریا و استرپتوکوک پنومونیه است.

 

بلاد آگارها، عموما از 5 الی 10 درصد سلول‌های خونی اسب، گوسفند و یا خرگوش به‌عنوان محیط پایه استفاده می‌ کنند؛ علاوه‌بر این درصدی از این محیط کشت نیز شامل کازئین، پاپایا، سدیم کلراید، پپتون و آب مقطر می باشد؛ محیط کشت بلاد آگارها هم مانند اکثر محیط‌های کشت دارای منبع پروتئین، نمک و عصاره گاو برای تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی است. همانطور که می‌دانید علاوه‌بر محیط کشت بلاد آگار، محیط کشت‌های متعددی برای کاربردهای متفاوت وجود دارد که ما در مقاله «محیط کشت باکتری چیست» به طور کامل به آنها پرداخته‌ایم.

کاربرد و موارد استفاده از محیط کشت بلاد آگار

به‌طورکلی بیشترین کاربرد بلادآگارها جهت جداسازی، شناسایی و حساسیت‌های ضد میکروبی استرپتوکوک‌ها است. آزمایش همولیز یا تجزیه باکتری خون بر اساس بلاد آگار، قابلیت اندازه‌گیری و بررسی دارد.

درواقع می‌توان گفت همولیزها شامل سه دسته آلفا، بتا و گاما همولیز هستند. در مدل آلفا همولیز، تنها بخشی از سلول‌های قرمز خونی همولیز شده و هموگلوبین به رنگ سبز و یا قهوه‌ای دیده می‌شود. در مدل بتا همولیز، گلبول‌های قرمز به‌طور کامل تجزیه و از بین می‌روند و اطراف محل رشد باکتری به رنگ روشن درمی‌آیند و در صورت عدم لیز شدن گلبول‌ها به آن گاما همولیز می‌گویند.

روش تهیه یا ساخت محیط کشت بلادآگار

تا این بخش از مقاله تا حدودی با محیط کشت بلاد آگار آشنا شدید؛ اما اجزا تشکیل‌دهنده بلاد آگار چیست؟ به‌طورکلی این محیط کشت جامد سرشار از مواد مغذی و یک محیط غیر انتخابی برای رشد و تکثیر باکتری‌های بیماری‌زایی چون هموفیلوس آنفولانزا و استرپتوکوک پنومونیه است.

 

 

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم بلاد آگارها از ۵ تا ۱۰ در صد سلول‌های خونی مانند خون گوسفند، خرگوش یا اسب به‌علاوه آب، پپتون، عصاره قلبی، عصاره مخمر و کلرید سدیم تشکیل می‌شوند. در نگاه کلی می‌توان محتویات محیط کشت بلادآگارها را اینگونه تهیه کرد:

 

ابتدا بیست‌وهشت گرم پودر آگار مغذی را در یک لیتر آب مقطر مخلوط و به آن حرارت داده تا به‌طور کامل اجزا در آب حل شوند. سپس ترکیب به دست آمده را در دمای 121 درجه سانتی‌گراد به مدت 15 دقیقه اتوکلاو کنید. پس از رسیدن به دمای 45 الی 50 درجه سانتی‌گراد و کاهش 5 درصدی وزن خون استریل شده، آن را مخلوط کنید تا با توجه دمای اتاق به‌خوبی میکس شود. در مراحل تولید دقت کنید تا حباب هوا ایجاد نشود. در این مرحله محیط کشت شما آماده است و درنهایت آن را به صفحات استریل منتقل کنید. برای مشاهده و خرید انواع محیط کشت میکروبی روی لینک درج شده کلیک کنید.

 

سوالات متداول

 

استفاده از محیط کشت بلاد آگار در همولیز چگونه است؟

یکی از مهم‌ترین کاربردهای محیط کشت بلادآگارها، شناسایی باکتری‌های تولیدشده از آنزیم‌های همولیز است. در این فرآیند هموگلوبین از گلبول‌های قرمز آزاد و با تعیین مقداری از سلول‌های خونی که همولیز شده اند باکتری‌ها را از هم تفکیک می‌کند.

 

 

نقش هر یک از ترکیبات محیط کشت بلادآگار چیست؟

نیتروژن، کربن و ویتامین در محیط کشت بلاد آگار، باعث هضم آنزیم بافت حیوانی می‌شوند. ویتامین‌ها و نشاسته هم از طریق افزودن عصاره مخمر برای تکثیر بیشتر باکتری‌ها به محیط اضافه و کلرید سدیم‌ها هم به جهت حفظ تعادل اسمزی در محیط آگار کاربرد دارد.

نتیجه‌گیری

در این مقاله سعی شد تا با شرح موضوع بلادآگار چیست و محیط کشت بلاد آگار چیست شما را تا حدودی با این ابزار آزمایشگاهی آشنا کنیم؛ که در ختم کلام به‌صورت جامع و کلی می‌توان گفت محیط کشت بلاد آگار نوعی محیط کشت غیرانتخابی است که سرشار از مواد مغذی برای رشد و تکثیر باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها می باشد و به همین دلیل جزو رایج‌ترین محیط‌های کشت آزمایشگاه به شمار می رود.

در این نوع محیط‌ها، رشد میکروارگانیسم‌ها به‌سختی و در مقابل بسیاری از باکتری‌های بیماری‌زا به‌خوبی رشد پیدا می‌کنند. بلاد آگار محیط مناسبی برای کشت باکتری‌هایی مانند هموفیلوس آنفولانزا، گونه‌های نایسریا و استرپتوکوک پنومونیه است.