میکروتیوب چیست و چه کاربردی در آزمایشگاه دارد؟
میکروتیوبها، یکی از ابزارهای پرکاربرد و مهم آزمایشگاهی زیستی هستند که برای مطالعه و دستیابی اهدافی خاص تهیه و استفاده میشوند و در جواب سوال میکروتیوب چیست باید گفت، یکی از لوازم پرمصرف آزمایشگاههای زیستی، لولههای مخروطی شکل از جنس پلاستیکی و از ترکیب پلیمر (پروپیلن) بوده و دارای درب پلیاتیلنی هستند که به آنها میکروتیوب میگویند.
این لولههای مخروطی شکل در طرحها و ساختارهای متفاوتی ساخته شدهاند که قطعاً هرکدام از آنها کاربردی مخصوص به خود را دارند. از میکروتیوب ها میتوان برای نگهداری نمونه آزمایشگاهی در یک محیط آزمایشگاهی و یا در امور صنعتی استفاده کرد. برای اینکه بدانید میکروتیوب چیست و با کاربردهای میکروتیوب آشنا شوید با ما در این مقاله همراه باشید.
میکروتیوب (Micro tube) چیست؟
یکی از رایجترین ظروف برای انتقال حجمهای کم در آزمایشگاههای زیستی و تحقیقات و در حیطه بیولوژی و کاربردهای بالینی لولههای مخروطی شکلی بنام میکروتیوب هستند که با توجه به قابلیت جابجایی در حجمهای کمتر از دو میلیلیتر از این ابزار استفاده میشود. همچنین از میکروتیوبها میتوان بهعنوان ابزاری مناسب برای استفاده در بخشهای مختلف پزشکی مانند هورمون شناسی، بیوشیمی، مولکولی و سلولی نام برد.
کاربردها و موارد استفاده از میکروتیوب
برای اینکه بدانید کاربرد micro tube چیست در این مقاله با ما همراه باشید. همانطور که گفتیم در آزمایشگاههای بالینی و صنعتی، لولههای مخروطی شکلی بنام میکروتیوب استفاده میشوند. میکروتیوبها برای تحقیقاتی که به لولههای انکوباسیون و مولکولهای رادیواکتیو یا هر تحقیق مرتبط با DNA / پروتئین ارتباط داشته باشند یک ابزار ایدهآل محسوب میشوند.
طراحی میکروتیوب بهگونهای است که اجازه ورود هوا یا نشتی محتویات را نمیدهد. میکروتیوبها میتوانند حرارتی بین 80- تا 121 درجه سانتیگراد را تحمل کنند، بهعلاوه در برخی مواقع میکروتیوبها قابلیت چندین بار اتوکلاو شدن را دارند که این مسئله باعث میشود بسیار مقرونبهصرفه باشند.
اگر بخواهیم بدانیم کاربرد میکروتیوب چیست باید بگوییم میکروتیوب ها دارای درپوشهایی هستند که این درپوشها گاهی بهصورت پیچی هم طراحی میشوند تا در هنگام قرار گرفتن در سانتریفیوژ درب آنها باز نشود، زیرا در آزمایشهایی که میکروتیوب در سانتریفیوژ قرار میگیرد باید به حداکثر دور در دقیقه توجه کرد. اگرچه تمامی میکروتیوبها از نظر شکل ظاهر و کاربرد شبیه هم هستند، اما میکروتیوب با حجم نیم میلیلیتر و بیشتر برای استفاده در دستگاه سانتریفیوژ در نظر گرفتهشدهاند. اگر میخواهید اطلاعات بیشتری در مورد سانتریفیوز یا لوله سانتریفیوژ به دست آورید میتوانید مقاله «لوله فالکون (فالکن) یا لوله سانتریفیوژ چیست؟» را مطالعه کنید.
انواع میکروتیوب
بهطورکلی، میکروتیوبها بر اساس رنگ، اندازه، قابلیت استریلیزاسیون یا شکل درب و بدنه تقسیمبندی میشوند. رایجترین نوع طبقهبندی میکروتیوبها، بر اساس حجم و گنجایش آنهاست که بر اساس نوع کاربردشان در سه سایز 0.1 – 2.0 و 5.0 میلیلیتر تولید میشوند. دو سایز اول به علت دیوارههای نازک و شفافی که دارند برای آزمایشها دقیق بروی DNA و RNA مورد استفاده قرار میگیرند، همچنین سایز 5.0 میلیلیتر که بزرگتر از دو سایز دیگر است اغلب برای دستگاههای سانتریفیوژ استفاده میشود.
همچنین میکروتیوب ها بر اساس رنگ هم تفکیکپذیرند و در بیشتر مواقع میکروتیوبها از جنس پلیپروپیلن شفافاند، اما در مواردی خاص که ترکیب به نور حساس باشد نیاز به میکروتیوب رنگی است. این حساسیت به نور بیشتر شامل آزمایشهای بیلیروبین، ويتامين A و B6 دیده میشود به همین منظور از میکروتیوبهای رنگی که شامل آبی، سبز، قرمز، بنفش، زرد و قهوهای میتوان استفاده کرد.
یکی دیگر از تقسیمبندیهای میکروتیوب ها بر اساس استریل بودن یا نبودن آنهاست در آزمایشهایی که مربوط به DNA است استریل بودن میکروتیوب ها بسیار اهمیت دارد، زیرا هرگونه آلودگی PCR را تحت تأثیر قرار میدهد. دسته سوم تقسیمبندی میکروتیوبها شکل ظاهری آنهاست، بهطورکلی میکروتیوبها بهصورت استوانهای و انتهای مخروطی شکل هستند و هر چه حجم میکروتیوب بیشتر شود انتهای آن محدبتر میشود.
نکات مهم پیش از خرید میکروتیوب
نوع میکروتیوب
میکروتیوبها از جنس پلاستیک همراه با ترکیبی از پلیمر و همچنین دارای درب پلیاتیلنی هستند. بهطورکلی، درب میکروتیوبها به دو شکل تخت و محدب می باشد که البته نوع محدب آن پر متقاضی تراست، زیرا در محیط آزمایشگاهی مواد درون میکروتیوبها کمتر هدر میرود.
درب میکروتیوب
در میکروتیوب ها درب بهصورت جداگانه و یا چسبیده به بدنه تعبیهشده و این قطعه باعث میشود تا هنگام سانتریفیوژ نمونه از داخل آن بیرون نریزد، اما تمامی این دربها دارای قفل ایمنی هستند که برای اطمینان از بسته بودن آن باید صدای کلیک مانندی از آن شنید که این صدا نشاندهنده چفت شدن درب میکروتیوب است.
کیفیت و جنس میکروتیوب
یکی از نکات مهم در خرید میکروتیوب، کیفیت جنس آنهاست، چرا که استفاده از مواد باکیفیت و درجهیک این امکان را به کاربر میدهد که میکروتیوبها در تحمل فشارهای بالای مکانیکی و حتی شیمیایی با بالاترین دقت نتیجه را نشان دهند، زیرا ممکن است این ابزار پرکاربرد در بخشهایی مورد استفاده قرار بگیرند که با مواد شیمیایی خورنده و انواع حلالها برخورد داشته باشند و همچنین در آزمایشگاههای سلولی مولکولی که مواد از ارزش بسیار بالایی برخوردارند عدم چسبندگی و تخلیه کامل مواد از بدنه میکروتیوب اهمیت ویژهای خواهد داشت.
رک میکروتیوب
یکی دیگر از نکات مهم در مورد میکروتیوبها، رک میکروتیوب است که عموماً قفسههایی از جنس پلاستیک هستند و برای نگهداری این ابزار آزمایشگاهی استفاده میشوند. این رکها بهصورت یک یا دوطرفه طراحیشده اند که لولههای مخلوطی شکل میکروتیوب را نگهداری میکنند.
مزایای استفاده از میکروتیوب
تا این بخش از مقاله با عبارت میکروتیوب چیست آشنا شدیم! حال به سراغ مزایای این ابزار آزمایشگاهی می رویم. یکی از مزایای مهم میکروتیوبها، طراحی و ساخت آنها در ابعاد و حجمهای مختلف است که میتوان با توجه به هدف نهایی از انواع مختلف این محصول استفاده کرد. بهطورکلی، گنجایش میکروتیوبها بر اساس نوع کاربردشان در سه سایز 0.1 – 2.0 و 5.0 میلیلیتر است که معمولاً دو سایز اول به علت دیوارههای نازک و شفافی که دارند برای آزمایشها دقیق بروی DNA و RNA مورداستفاده قرار میگیرند همچنین سایز 5.0 میلیلیتر که بزرگتر از دو سایز دیگر است کاربردهای متنوعی دیگری دارد.
از دیگر ویژگی میکروتیوب، می توان به این اشاره کرد که عاری از هرگونه آنزیمهای DNAse و RNAse هستند. این ویژگیها در نوع اتوکلاو کردن میکروتیوبها متفاوتاند، زیرا چنانچه میکروتیوبی قبل از استفاده عاری از RNAse نباشد، ابتدا باید میکروتیوبها را با دی اتیل پیروکربنات یک درصد آغشته و به مدت بیست دقیقه در دمای مناسب آن را خشک کنید تا آماده اتوکلاو شوند.
یکی دیگر از ویژگیهای مهم میکروتیوبها، طراحی ویژه و ارگونومیک این ابزار است که بهوسیله این طراحی جالب کاربر میتواند با یکدست درب آنها را باز و با میکروتیوبها کار کند و نکته جالبتر اینکه همین دربهایی که بهراحتی با دست باز میشوند در محیط آزمایشگاهی، با پایداری در برابر فشار درب میکروتیوبهای باز نشده از هدر رفتن نمونهها و مواد با ارزش درون آنها جلوگیری میکنند.
سؤالات متداول
دمای قابلتحمل میکروتیوب چند درجه است؟
یکی از ویژگیهای خاص میکروتیوبها قابلیت تحمل دماهای مختلف و عدم تبخیر و از دست رفتن مواد درون آنهاست. میکروتیوب ها قابلیت تحمل دما از 80- تا 121 درجه سانتیگراد رادارند.
آیا میکروتیوب ها قابلیت شستشو دارند؟
در برخی موارد میکروتیوبها را با مواد مخصوص شسته و سپس استفاده مجدد میکنند که این امر به دلیل کدر شدن لولهها و ایجاد رسوب در آنها در صورت استفاده مجدد، کار دستگاه را دچار اختلال میکند.
در هنگام انتخاب نوع میکروتیوب به چه موردی باید توجه کرد؟
برای تهیه بستههای میکروتیوب به نوع آزمایش و همچنین قابلیت اتوکلاو و مدرج بودن آنها و از همه مهمتر تحمل بالای نیروی گریز از مرکز در سانتریفیوژو قابلیت باز و بسته شدن مکرر و انتقال حرارت از دیوارههای میکروتیوب باید توجه شود.
سخن پایانی
میکروتیوبها، ظروف کوچک پلاستیکی و مخروطی شکلی هستند که در آزمایشگاههای بیوتکنولوژی و تحقیقاتی، صنعتی مورداستفاده قرار میگیرند. همچنین از موارد کاربرد آنها میتوان به کاربردهای بالینی مولکولی نظیر PCR (پی سی آر) و Real time PCR (ریل تایم پی سی آر) اشاره کرد. بهعلاوه برای نگهداری مقادیر کم نمونههای جامد و یا مایع نیز مورد استفاده قرار میگیرند. میکروتیوبها در انواع و سایزهای متفاوتی در بازار موجود هستند که کاربر میتواند با توجه به تفکیک، رنگ، حجم، نوع درب و همچنین نوع و نتیجه آزمایش یکی از اقلام آن را انتخاب کند.