پتاسیم نیترات و کاربردهای آن
طی سالیان گذشته، خاک اکثر اراضی کشاورزی به دلیل کشتهای متراکم، عدم استفاده از عناصر مغذی و کمبود آب یا آبیاری ضعیف از کیفیت نامناسبی برخوردار شده است. همچنین کمبود عنصر پتاسیم موجود در خاک، خسارات جبرانناپذیری را بر میزان تولید و کیفیت محصولات وارد کرده است؛ از همین رو استفاده از کودهای حاوی پتاسیم باعث بهبود شرایط تغذیهای گیاهان و افزایش کمی و کیفی محصولات میشود. در این مطلب با ما همراه باشید تا ببینیم پتاسیم نیترات چیست و چه کاربردی دارد؟
پتاسیم نیترات که با فرمول شیمیایی KNO3 نمایش داده میشود، درواقع نوعی کود محلول در آب است که کاربردهای فراوانی برای رشد اکثر گیاهان دارد. پتاسیم نیتراتها به دلیل جذب بالای آب بهخصوص در مناطقی که محدودیت آب وجود دارد، اجازه ورود گیاه به تنش خشکی را نمیدهد. باید گفت که از پتاسیم نیترات در داروسازی، خمیردندانها، کودها، لاستیک سازی، درمان آسم، مقابله با فشارخون بالا و پایین، نگهداری غذا نیز استفاده میشود؛ همچنین مصرف عمده این ماده بهعنوان اکسید کننده باروت سیاه در موتور موشک و در مواد منفجره مانند بمب، نارنجک و… است. برای اینکه بدانید کاربرد نیترات پتاسیم چیست با ما در ادامه مقاله همراه باشید.
پتاسیم نیترات چیست؟
با تکیه بر مقدمه ذکرشده به سؤال پتاسیم نیترات چیست میپردازیم. به طور کلی شوره یا نمک پتاسیم نیترات یک فرآیند شیمیایی است که بهطور طبیعی در دیواره غارها بهصورت گرد سفید یا قندیلهای سفید به چشم میخورد. این ماده سفید رنگ در واقع نوعی اکسیدکننده تقریبا قوی محسوب میشود.
فرمول شیمیایی کود پتاسیم نیترات از دو عنصر نیتروژن و پتاسیم تشکیلشده است. خاکهای کشاورزی به علت آبیاری ناصحیح و یا کیفیت پایین آب آبیاری و همچنین کاشتهای مداوم و متراکم، قابلیت استفاده گیاه از این عناصر را محدود ساخته است که برای جبران خسارات محصولات کشاورزی میتوان از پتاسیم نیترات کمک گرفت؛ زیرا این کود باعث بهبود شرایط تغذیهای گیاه و درنتیجه افزایش کیفیت و کمیت محصولات میشود.
ویژگیهای پتاسیم نیترات
در ادامه ویژگیهای پتاسیم نیترات را بررسی خواهیم کرد. بهعنوان اولین ویژگی پتاسیم نیترات میتوان گفت این ماده یک ترکیب شیمیایی بر اساس ترکیبی از نیتروژن و پتاسیم است که فرمولاسیون آن با ورود سنگ پتاسیم با اسید نیتریک و درنتیجه اتحاد بین هر دو عنصر حاصل میشود. با توجه به ترکیب شیمیایی این ماده، میتوان گفت در حال حاضر یکی از پرمصرفترین کودهای غنی از پتاسیم با منشأ فاقد کلرید در کشاورزی است.
از دیگر ویژگی های potassium nitrate، میتوان گفت که این ترکیب پس از حل شدن در آب، دارای PH در حدود 6 تا 6.5 است، بنابراین برای تزریق در لوله آبیاری یا حتی در محلولپاشی کاملا سازگار است.
خطرات پتاسیم نیترات
تا اینجا با پتاسیم نیترات آشنا شدیم، حال باید بدانیم خطرات پتاسیم نیترات چیست؟ به طور کلی خوردن نیترات پتاسیم موجب مسمومیت حاد و حتی در مواردی موجب مرگ میشود؛ زیرا سرعت جذب نیترات پتاسیم در دستگاه گوارش بسیار بالاست و بهعلاوه افزایش پتاسیم در بدن موجب کاهش حجم خون و به دنبال آن فعال شدن سیستم سمپاتیک بدن و ترشح آدرنالین میشود.
از دیگر خطرات نیترات پتاسیم، قابلیت اشتعال آن است و با قرارگیری این ترکیب در برابر حرارت احتمال خطر آتشسوزی آن بهشدت افزایش مییابد.
کاربرد و موارد استفاده پتاسیم نیترات
نیترات پتاسیم یک منبع محلول از دو ماده مغذی نیتروژن و پتاسیم برای گیاهان است. بیشترین کاربرد پتاسیم نیترات در خاک قبل از فصل رشد گیاهان یا بهعنوان یک مکمل در طول فصل رشد است که دلیل مصرف آن تحریک فرآیندهای فیزیولوژیکی یا غلبه بر کمبودهای مواد مغذی خاک است.
از دیگر کاربرد پتاسیم نیترات میتوان به سنتز اسیدهای آمینه و پروتئینها اشاره کرد. اگرچه نیتروژن به مقدار زیادی در هوا وجود دارد، اما در شرایطی خاص و به علت خاک نامناسب گیاهان قادر به استفاده از آن نیستند. پتاسیم هم یکی از عناصر ضروری برای بهبود کیفیت، افزایش رشد ریشه و بهبود فتوسنتز است.
قابلیت نگهداری از غذا یکی دیگر از کاربردهای پتاسیم نیترات است. پتاسیم نیتراتها باسابقه کاربردی قوی یعنی از قرونوسطی تا به امروز بهعنوان نگهدارنده غذا استفاده میشوند، ازجمله این کاربردها میتوان به تیمار گوشت، تولید آبنمک و پرس گوشت گاو اشاره کرد.
کاربرد دیگر پتاسیم نیترات چیست؟ شاید باورتان نشود، اما از پتاسیم نیترات در تولید مواد منفجره نیز استفاده میشود. این ماده در ساخت مواد آتشبازی، نارنجکها، بمبها و حتی بهعنوان بخشی از سوخت موشک نیز به کار میرود.
از دیگر کاربردهای نیترات پتاسیم میتوان به استفاده از آن در تولید سیگار، کاربردهای دارویی و پزشکی، خمیردندانها و … اشاره کرد. برای تهیه پتاسیم نیترات و خرید انواع مواد شیمیایی آزمایشگاهی، میتوانید از طریق لینک درج شده وارد فروشگاه اینترنتی شیمیبیو شده و انواع مواد شیمیایی را به همراه مشخصات و قیمت آنها مشاهده کنید.
روش تهیه یا تولید پتاسیم نیترات
برای اینکه بدانیم روش ساخت پتاسیم نیترات چیست با ما در ادامه مقاله همراه باشید. روش تولید پتاسیم نیترات به چند صورت است:
- روش اول: نیتریک اسید را روی نمکهای پتاسیم ریخته تا شوره به دست آید.
- روش دوم: کلسیم کلرید را با نیترات آمونیم در آزمایشگاه ترکیب کنید تا نیترات پتاسیم رسوب کند.
- روش سوم: از واکنش جابجایی بین نیترات سدیم و کلرید پتاسیم، پتاسیم نیترات حاصل میشود که این روش بیشتر کاربرد صنعتی و تجاری دارد.
علاوه بر پتاسیم نیترات، اگر بخواهید اطلاعات کاملی در مورد اسید نیتریک به دست آورید، میتوانید مقاله «اسید نیتریک چیست و چه کاربردهایی دارد؟» را مطالعه کنید.
سوالات متداول
میزان مصرف کود نیترات پتاسیم چقدر است؟
پتاسیم نیترات، نوعی کود محلول در آب است که بهعنوان کود آبیاری، مصرف خاکی و محلولپاشی مورداستفاده قرار میگیرد. این محلول برای کود دهی خاکی در زمان کاشت بسته به نوع زمین و محصول کاشته شده چیزی در حدود 50 تا 150 کیلوگرم در هکتار است.
کاربرد نیترات پتاسیم در سیگار چیست؟
این ماده با ایجاد شرایط مناسب عامل روشن ماندن تنباکو در سیگار میشود.
نتیجهگیری
تا این بخش از مقاله به موضوع کاربرد پتاسیم نیترات و اینکه پتاسیم نیترات چیست اشاره داشتیم که در ختم کلام بهطور مختصر به آن اشاره میکنیم. به طور کلی شوره یا پتاسیم نیترات، نوعی فرایند شیمیایی است که در طبیعت در دیواره غارها به صورت گرد سفید و یا قندیلهای سفید به چشم میخورد.
فرمول شیمیایی پتاسیم نیترات از دو عنصر نیتروژن و پتاسیم تشکیلشده است. بیشترین کاربرد پتاسیم نیترات در کشاورزی است، زیرا در اکثر اوقات خاکهای کشاورزی به علت آبیاری غلط و یا کیفیت پایین آب آبیاری و همچنین کاشتهای مداوم و متراکم، قابلیت استفاده گیاه از این عناصر را محدود ساخته که برای جبران خسارات محصولات کشاورزی میتوان از پتاسیم نیترات کمک گرفت.